MUZIKALE LEZING: Spiritualiteit in de klassieke muziek
Olga Franssen
19-11-2023
10:30
Muziekcentrum Schering & Inslag, Laren (nh)
Noord-Holland
€ 15
muziek, zang en dans
webinar
webinar
Afgestudeerd aan het conservatorium voor viool en gitaar heeft Olga Franssen het Amsterdams Gitaartrio mede opgericht en daarmee wereldwijd optredens gegeven. Later heeft ze de studie muziekwetenschappen "cum laude" afgerond. Sindsdien verzorgt Olga vele lezingen over het leven van componisten en hun muziek. Deze keer gaat ze klassieke werken van een of meerdere componisten bekijken vanuit het perspectief van de ziel geplaatst in het tijdsbeeld. Aan muziek zal het bij deze lezing niet ontbreken. De lezing is ook online te volgen.
Als je op spirituele muziek googelt beland je algauw in meditatieve sferen: yoga, ontspanning, healing en Einaudi. Daar gaat deze lezing niet over. Ik wil het hebben over muziek als een ambacht dat tegelijkertijd een gevoel teweeg brengt, iets spiritueels dat niet verklaard kan worden. Het gevoel wat bij de luisteraar wordt opgewekt is een individuele ervaring, maar de technische kant van een compositie is deels uit te leggen. De werken van Bach waren aan regels en wetten verbonden, toch signeerde de diepgelovige componist zijn partituren met SDG Soli Deo Gloria: aan God alle eer. Bach zocht, zoals veel componisten, naar muziek die het hogere verklankt met het geloof als belangrijkste inspiratiebron.
Tot in de Romantiek waren de opdrachtgevers (de kerk en het hof) degenen die bepaalden welke muziek geschreven moest worden. Maar als Beethoven zijn negende symfonie componeert (weliswaar in opdracht) durft hij met een boodschap te komen waarbij alle regels worden gebroken. Hij vertelt een verhaal recht uit zijn hart: Ode an die Freude. De componist kan vanaf nu in alle vrijheid componeren en wordt een zelfstandig ondernemer. Alhoewel we bij Sjostakovich zullen zien dat dit niet helemaal waar is.
Vanuit welke motivatie schrijft een componist en wat doet het met de luisteraar. Aan de hand van de meest sprekende voorbeelden via geluid en mijn gitaar laat ik muziek horen die begint met de muziek van mysticus Hildegard von Bingen en eindigt met de Russisch-orthodoxe componiste Goebaidoelina die zichzelf als middelaar tussen hemel en aarde beschouwt.